چند وقت در یکی از وبلاگها مطلبی خواندم که بسیجی ها را در دانشگاه توصیف کرده بود. جدای از تمام اشکالات گفته شده، چند نکته جالب هم برای افراد این مسلک برشمرده شده بود که کمابیش می توان با آن موافق بود. سختکوشی (نه لزوما در درس بلکه در حفظ آرا و عقاید)، حضور عالی در مواقع لزوم، طرفداری از یکدیگر و وفاداری به باورها و زحمت کشیدن برای آن و البته کمابیش تواضع. برخلاف بسیاری از دوستان انجمن های سابق اسلامی دانشگاه ها که همیشه از زیر کار در می رفتند و خیلی محترمانه باید گفت که باد دماغشان زیاد بود! و از فرصت طلبی هم اصلاً بدشان نمی آمد.  

امروز که باز داشتم سایتها را نگاهی می انداختم دیدم یکی از همان بسیجیانی که در بازی استقلال برای اعتراض به عربستان لباس طرفداران تیم مذکور را پوشیده بود چهره آشنایی بود (فردی به نام امیرحسین ثابتی) و قبلاً وی را به عنوان یکی از نویسندگان سایت رجا نیوز معرفی کرده بودند.

می دانم که می توان دلایلی مثل مذهب، سیاست و یا حتی پول را به عنوان عامل محرک این رفتارها دانست اما به گمان من این دلایل تمام توضیح ماجرا نیست. و صد البته نباید دستمایه ای برای توجیه کم کاری و خمودگی غیر بسیجی ها باشد!

به گمان من یکی از مهمترین دلایل چنین رفتارهایی تفکیک مرز تفکر و عمل است. به زبان ساده تر به گمان من روی آوردن به تفکر، خواه ناخواه یکی (تأکید می کنم تنها یکی) از دلایل و نهایتاً نتایجش دست به عمل نزدن است (کما اینکه اکثر ما ایرانی ها چنین هستیم و اتوبوس ها و تاکسی ها و نانوایی ها و صد البته وبلاگ هایمان پر است از فیلسوف-متفکر-جامعه-روان شناس-اقتصاددان های اتوبوسی، گذری، وبلاگی و از این دست).

نمونه بهتر این قضیه را در نزد دوستانی بیابیم که طرفدار محیط زیست هستند، کسی که باور دارد باید محیط زیست را حفظ کرد، در راه عمل گام بر می دارد و به حفظ آن کمک می کند اما کسی که طرفداری از محیط زیست هم برایش یک پز فکری است، فقط حرفش را می زند و بس. 

از این حیث بین رفتار بسیجی مآبانه و مثلاً تفکر طرفدار محیط زیست شباهت های زیادی وجود دارد. رفتار بسیجی مآبانه بحث تفکر را در محدوده ای معین معطل می گذارد و به حفظ داشته ها می پردازد و به همین خاطر کمابیش در حوزه اندیشه محافظه کار است اما در حوزه عمل سخت عمل گرا.

مطلب را با همان تیتر تمام می کنم، ای کاش ما هم بعضی وقتها برای حفظ بعضی چیزها که به راستی به درستی اش باور داریم روحیه بسیجی ها را داشتیم!

الف. تنها